مسجد فسح

مسجد فسْح یا مسجد جبل احد از مساجد دامنه کوه احد می‌باشد. زمانی که رسول خدا صلی الله علیه و آله به وادی درون کوه احد رفتند، در فاصله تقریبی پانصد تا هفتصد متر در سمت راست این وادی در پایین کوه، داخل شعبی که نامش شعب جرار بوده، در محلی نماز ظهر و نماز عصر را خواندند. این محل بعدها مسجد شده و به نام «مسجد فسح» شهرت یافت. احتمال می رود که نام آن «مسجد سفح» بوده که به معنای مسجد پایین کوه است. این مسجد از کهنترین مساجد منطقه احد است.

احتمال ها در مورد منشا نام مسجد

در برخی از منابع آمده است که آیه «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِذَا قِیلَ لَکُمْ تَفَسَّحُوا فِی الْمَجَالِسِ فَافْسَحُوا یَفْسَح اللهُ لَکُمْ...» در این باره نازل شده است. همان طور که سمهودی گفته، نقل قابلِ اعتمادی در این باره وجود ندارد.

رسول جعفریان احتمال داده است که نام اصلی آن، مسجد سَفْح ـ به معنای مسجد پایین کوه ـ بوده که به خطا فَسْح خوانده شده است.

نماز پیامبر اکرم در مسجد فسح

در نقلی آمده است: أَنَّ النَبی صلی الله علیه و آله صَلّی فی الْمَسْجِدِ الصَّغِیر الَّذی بِأُحُد فی شِعْب الجَرار عَلی یَمِینِک، لازِقاً بِالْجَبَل.

یعنی پیامبر صلی الله علیه و اله در مسجد کوچکی در احد داخل شعب جرار که در طرف راست و چسبیده به احد است نماز خواندند.

در روایات امامان شیعه نیز توصیه بسیار به خواندن نماز در این مسجد شده است.

بنای فعلی مسجد

بنای فعلی این مسجد، یک چهار دیواری مخروبه است که اطراف آن را نرده آهنی کشیده اند و این نرده هم رو به ویرانی است. در میان مسجد هم که مساحت تقریبی آن بین پانزده تا بیست مترمربع است، هوارهای دیوارهای تخریب شده مسجد ریخته شده است. آشکار است که در تخریب آن تعمد در کار بوده است.

پنجاه متر بالاتر از مسجد، در ارتفاع بیست متری غاری کوچک قرار دارد که گفته اند آن حضرت ابتدا در آن غار مخفی شدند. این مطالب مستند تاریخی ندارد گرچه مشهور است.

پانویس

منابع

• آثار اسلامی مکه و مدینه، رسول جعفریان، صص 221-220.
• مسجد جبل احد، حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت، بازیابی: 17 اسفند 1392.

آرشیو عکس و تصویر

• تصویر قدیمی مسجد فسح، قبل از تخریب

• مسجد فسح بعد از تخریب

• محراب مسجد فسح بعد از تخریب